Greinasafn fyrir merki: áramót

Ár við orðamót

2 athugasemdir

Góðir Íslendingar.

Við áramót er við hæfi að draga andann djúpt (og muna að anda frá sér aftur), líta um öxl eða axlir, líta yfir sviðið þó það sé sviðið og virða fyrir sér atburði ársins sem er hér um bil alveg liðið í aldanna skaut. Jafnframt er gott að íhuga þá stund sem er og enn fremur horfa björtum augum á komandi mánuði og misseri. Áramótahugvekjur á borð við þessa eru einmitt kjörinn vettvangur fyrir slíkt þó að vissulega séu allar líkur á að áramótahugvekjan mislukkist ef haft er í huga hver það er sem stendur á bak við hana. Hugvekjan er venju samkvæmt uppfull af duldum áróðri og leyndum skilaboðum til lesenda en það er bara eins og tíðkast í öllum alvöru áramótahugvekjum.

Íslendingar eru þrautseig þjóð. Hér í nyrsta hafi hefur þjóðin þraukað hverja pláguna og hörmungina á fætur annarri, ævinlega drifin áfram af bjartsýni og eldmóð. Margar hafa þær verið lífsbjargirnar gegnum tíðina. Þegar á móti blæs sækja Íslendingar ekki aðeins kraft sinn og styrk í óbeislaðar náttúruauðlindir þessa lands, sem ferðamenn eru að vísu að verða búnir með það besta úr. Þeir sækja líka í menningararfinn. Fjársjóðskistu ljóða- og sagnamanna sem uppi hafa verið á liðnum öldum.

Ég rúlla með crewinu
Vagg og velta á loopinu
Hey fokk þú og þitt pulsupartý því ég bara chilla með rúsínum
En ég sé bara útlínur
Þegar ég dett úr rútínu
Stelpur og strákar curious
Stærri en Hafþór Júlíus

Ó shit
Mamma viltu mæla mig, ég held ég sé orðinn veikur
Ó shit
Mamma viltu mæla mig því ég er orðinn svo heitur

Djamma eins og ég eigi afmæli.

Eins og sést á þessu kvæði sem ort var á árinu sem er að líða, trúlega af einhverjum í 12 ára bekk, er það því miður að mestu liðin tíð að bætist í gullkistu ljóða- og sagnamanna. Allt var betra hér áður fyrr. Meitlaðar ljóðlínur horfinna tíma sem hafa lifað með þjóðinni mann fram af manni munu vonandi verða í heiðri hafðar áfram, ekki veitir af eins og dæmin sanna.

Íslendingar eru heppin þjóð. Þó svo að það blasi kannski ekki alltaf við og þó svo að hér áðan hafi ég minnst á plágur og hörmungar þá er hér allt í blússandi uppsveiflu. Þetta sýna hagtölurnar. Hagvöxturinn er kominn á syngjandi skrið aftur, lagvöxtur er ágætur meðal tónlistarmanna og þvagvöxtur hefur sjaldan verið meiri sem skýrist af ríkulegri neyslu á jólabjór. Verst hvað gengur illa að útskýra þetta fyrir þeim sem standa í biðröð eftir mat eða hafa dvalið á atvinnuleysisskránni langtímum saman. Eldri borgarar og öryrkjar hafa lengi staðið í röð og einnig hafa þeir staðið undir hagvexti og hagsæld þjóðarinnar – langt hefur verið seilst í vasa þessa fólks en það má alltaf gera betur.

Jón Sigurðsson hefði orðið hundgamall á árinu hefði hann lifað. Sömu sögu má segja um Hannes Hafstein og Jónas Hallgrímsson. Hvað skyldu þessir menn hafa velt sér marga hringi í gröfinni á árinu yfir hinu og þessu uppþotinu, hinu og þessu klúðrinu og hinu og þessu hneykslinu? Það er engin leið að vita, við getum aðeins ímyndað okkur það. En burtséð frá öllu klúðri og allri vitleysu þá skulum við sem þjóð líta stolt og bjartsýn fram á veginn. Við höfum jú enn íslensku sauðkindina – þessa glæsilegu og tignu skepnu. Hún á heima í öllum áramótahugvekjum enda ein lífæða samfélags okkar enn þann dag í dag þó svo að lítið fáist fyrir hana á sláturhúsi. Það er sama hvar borið er niður, alltaf kemur féð við sögu. Fjármálagjörningar, fjárplógsstarfsemi, fjárdráttur, fjári góður, kindarlegur, sauður, gemsi, alveg ær, súrsaðir hrútspungar. Nokkur hugtök sem eru okkur Íslendingum töm og við eigum að þakka hverjum? Jú, íslensku sauðkindinni. Ég veit ekki með ykkur en ég bíð spenntur eftir sömu tuggunni á árinu 2017.

Ferðamenn halda áfram að sækja okkur heim líkt og enginn sé morgundagurinn. Ómetanlegar náttúruperlur eiga í vök að verjast vegna ágangs ferðamanna og vegakerfið er farið að láta deigann síga. Eða slitlagið. Verslunareigendur gleðjast og peningarnir streyma í Lundabúðarkassana í stríðum straumum. Til að þetta geti allt gengið upp kaupum við Íslendingar ragettur og skottertur í massavís nú um áramót til að Björgunarsveitir geti fjármagnað starfsemi sína – sem gengur í sífellt meira mæli út á að bjarga ferðamönnum úr hverri stórkostlegri lífshættunni og mannrauninni á fætur annarri. Svona viljum við hafa þetta.

Árið hefur ekki bara einkennst af ferðamönnum heldur einnig samfélagsmiðlum og veraldarvefsatburðum ýmiskonar. Á fasbókinni hafa krúttsprengjur, krúttmolar, krúttkögglar, prinsessur, demantar, snillingar, æðibínur, dásemdir og dúllur ýmiskonar verið afar áberandi þannig að stundum hefur keyrt úr hófi fram. Svo má ekki gleyma Pokémon, en veiðar á honum voru eftirminnilega leyfðar á árinu til að vega upp á móti afar naumt skömmtuðu rjúpnaveiðitímabili. Þeir sem ætla að bjóða upp á léttgrillaðan Pokémon með snjallsímasósu á veisluborðinu í kvöld, verði ykkur að góðu.

Góðir Íslendingar, þegar við lítum yfir sviðið, horfum til baka, síðan fram og svo aftur til baka sjáum við það best sjálf hversu öfundsverð við erum af svo ótal mörgum hlutum. Ég man bara ekki alveg í svipinn hvaða hlutir þetta eru. Nema auðvitað sauðkindin, en það hefur reyndar áður komið fram.

Aftur koma áramót
og enn er staðan býsna snúin
kannski er það sárabót
að þessi hugvekja er búin.

Að endingu óska ég ykkur öllum góðs gamlárskvölds, árs og friðar, með von um áframhaldandi breiða skírskotun, upplýst samtöl, traust bakland og uppbyggilegan málefnagrundvöll á komandi ári.

Stéttin framan við Bessastaði
31. desember 2016
Einar Okkar Hafliðason

Tilvitnun dagsins:
Allir: SPRENGJA!!!

Mót við áraorð

2 athugasemdir

Góðir Íslendingar.

Það er til siðs og raunar ekkert annað en sjálfsögð kurteisi að staldra ögn við á tímamótum eins og þeim sem við stöndum nú á og líta til baka yfir farinn veg. Því þó svo að við vitum ekkert hvert við erum að fara er ágætt að skoða hvaðan við erum að koma. Sagði enginn. Aldrei. Áramótahugvekjur eru afar hentugar til þess að koma á lymskufullan hátt annarlegum skoðunum og hugsjónum hugvekjuhöfundar á framfæri í dulbúningi – og rugla þannig lesendur í ríminu. Efni hugvekjunnar er að mestu endurunnið úr fyrri hugvekjum, því þetta eru jú ekki fyrstu áramótin sem skollið hafa á.

Íslendingar eru þrautseig þjóð. Íbúar þessa lands hafa frá örófi alda staðið saman gegn hvers kyns ógnunum og hindrunum og hafa ekki látið sundurlyndi og óeiningu koma í veg fyrir framþróun og framfarir hvers konar. Hér hefur þjóðin þraukað við kröpp kjör og hrikaleg náttúruöfl og staðið saman gegnum þykkt og þunnt. Þjóðin var sem einn maður í IceSave deilunni, í þorskastríðinu og á tímum einokunar og kúgunar. Þjóðin stóð saman í forræðisdeilu Sophiu Hansen gegn Halim Al og þjóðin stóð saman til að fá því framgengt að Justin Bieber kæmi hingað og héldi tvenna tónleika. Já, þegar mest á reynir stendur þjóðin saman.

Við lifum á viðsjárverðum tímum. Veröldin er að hitna, jöklarnir bráðna og sjávarmál fer hækkandi. Landamæri eru að verða óskýrari og ofstæki og öfgar ná fram að ganga á ýmsum sviðum. Íslenskt rapp er orðið vinsælt og Gísli Pálmi þykir móðins. Já þetta eru frekar ógnvekjandi tímar sem við lifum á. Sem betur fer er líka margt sem er jákvætt. Fuglarnir syngja enn sinn söng, tún og engi grænka enn þegar vorar og sauðkindin gengur enn frjáls um fjallasali og kyrrláta dali sumardægrin löng.

Já þið lásuð rétt. Íslenska sauðkindin. Hvað annað? Hún var nokkuð milli tannanna á fólki á árinu sem er að líða. Sem betur fer, kindakjötið á að vera milli tannanna á fólki – rétt áður en það rennur ljúflega niður í maga. Blessuð sauðkindin, þessi tignarlega skepna sem hefur hjálpað íslenskri þjóð að þrauka hér á hjara veraldar gegnum aldirnar. Hún þarf sinn sess í hverri einustu áramótahugvekju, eigi að taka hugvekjuna alvarlega. Hún mun eftir sem áður hjálpa íslenskri þjóð að þrauka af á nýju ári. Það er að segja sauðkindin….ekki hugvekjan.

Þrátt fyrir fámennið gera Íslendingar það gott á hverjum degi vítt og breitt um veröldina. Við eigum íþróttafólk, kvikmyndagerðarfólk, tónlistarfólk, hugvitsmenn og sérfræðinga sem skara fram úr á sínum sviðum og bera hróður okkar um heimsbyggðina þvera og endilanga. Gunnar okkar Nelson gerir það gott og er góð fyrirmynd – þar sem hann hefur sýnt fram á að þó maður sé barinn í gólfið og lúskrað sé á manni er það í fína lagi ef launin eru nógu há. Kjarasamningar ársins tóku einmitt mið af þessu. Baltasar okkar Kormákur flýgur til og frá Hollywood eins og hann fái borgað fyrir það og leikstýrir hverju stykkinu á fætur öðru hvort sem er hérlendis eða erlendis eins og hann fái borgað fyrir það. Sem hann reyndar fær. Of Monsters and okkar Men spila út um hvippinn og hvappinn fyrir aragrúa fólks og kynna um leið land og þjóð. Að vísu á ensku, en allt í lagi. Hugvitsmenn og sérfræðingar eru fluttir út í stórum stíl og gera það gott um víðan heim. Þetta er kannski ekki æskileg þróun en ef það er huggun þá njóta þó að minnsta kosti einhverjir góðs af þessum íslensku gáfum.

Við Íslendingar megum ekki gleyma uppruna okkar. Víkingarnir fóru um heiminn fyrir þúsund árum og rændu, drápu og nauðguðu. Þessu megum við ekki gleyma og við eigum að vera stolt af okkar uppruna. Íslenskt þjóðlíf ber enn þann dag í dag keim af þessu. Næturlífið, hegðun fólks á samfélagsmiðlum og fleira í þeim dúr sannar það. Einu sinni vorum við fátæk þjóð sem mátti þola sult og volæði. Í dag erum við rík þjóð en samt er enn til staðar sultur og volæði. Talandi um sultur, þær voru góðar rabbarbarasulturnar og rifsberjasulturnar sem hún móðir mín sauð á árinu. Með svona sultur ætti sultur brátt að verða úr sögunni.

En hvað einkenndi árið sem er í þann mund að andast? Ýmislegt mætti nefna. Til dæmis alla gullmolana, bumbugullin, krúttmolana, æðibínurnar, prinsessurnar og gimsteinana sem komu í heiminn á árinu. Fasbókarsíður fylltust af myndum og frásögnum af þessum himnasendingum og gersemum, svo mjög að á köflum keyrði um þverbak. Það var eins og aldrei hefðu komið börn í heiminn áður. Hafa ber í huga að þessi áramótahugvekja er rituð af gömlum einsömlum fúlum kalli.

Góðir Íslendingar. Nýtt ár er handan við hornið. Hvað boðar nýárs blessuð sól? Hún boðar fleiri tæki og tól? Nei hún boðar glens og grín og gól? Nei ekki heldur. Hún boðar spikk og span og spól? Æi góði besti. Hún boðar náttúrunnar jól. Hvað sem það nú þýðir. Hann Matthías Jochumson velti þessu fyrir sér í meitluðu kvæði seint á 19. öld. Matthías hefði einmitt orðið 180 ára gamall nú á árinu sem er senn á enda runnið. Ekkert smá afmæli þar á ferð. Kveðskapur Matthíasar hefur fylgt þjóðinni í næstum því öll þessi ár. Hans helstu hittarar eru tvímælalaust Lofsöngurinn Ó Guð vors lands, Hvað boðar nýárs blessuð sól? og Fögur er foldin, sem var í 13 vikur samfleytt á toppi vinsældarlista Rásar 2 á sínum tíma. Við skulum hugleiða um stund og þakka fyrir íslenskan skálda- og sagnaarf. Við skulum líka þakka fyrir að þessi hugvekja er nú loksins að líða undir lok.

Aftur koma áramót
og enn er staðan býsna snúin
kannski er það sárabót
að þessi hugvekja er búin.

Að endingu vil ég þakka fyrir árið sem er alveg hér um bil að syngja sitt síðasta og springa í loft upp. Vonandi verður nýtt ár gæfuríkt og fullt af gleði og hamingju, þó ég leyfi mér að efast um það í ljósi þess að þessi bloggsíða er ennþá starfandi. Sjáum hvað setur.

Bessastöðum 31. desember 2015.
Einar Okkar Hafliðason

Tilvitnun dagsins:
Örvar: Fórst þú á áramótabrennu?
Bogi: Já en ég rétt slapp áður en þeir kveiktu í henni.